บานพับผีเสื้อ สำหรับบานประตู
อุปกรณ์ที่ผมจะพูดถึงเป็นอันดับแรกคืออุปกรณ์บานพับครับ โดยจะขออธิบายหลักการของการติดตั้งประตูไม้ก่อนนะครับ โดยทั่วไปแล้ว บานประตู ไม่ว่าจะเป็นบานเปิดภายในอาคารหรือภายนอกอาคารที่เป็นไม้ ซึ่งอาจจะเป็นบานไม้จริงทั้งบาน หรือบานกระจกที่มีกรอบบานเป็นไม้จริง จะมีขนาดความกว้างบานตั้งแต่ 60 เซนติเมตร ขึ้นไป และจะมีความหนาของบานตั้งแต่ ขนาด 3.5 เซนติเมตร (ประมาณ 1 1/2 นิ้ว)ขึ้นไป ตามวัตถุประสงค์ของการใช้งานครับ แต่เราจะพูดถึงขนาดบานที่มีความหนา 3.5 เซนติเมตรแล้วกันนะครับ ซึ่งเป็นความหนามาตรฐานของบานทั่วไป โดยส่วนใหญ่จะติดตั้งบานพับที่เรียกว่า " บานพับผีเสื้อ (Butt Hinges) " (ดูภาพประกอบ)
ซึ่งบานพับลักษณะนี้ก็มีหลายขนาดหลายแบบและก็หลากหลายวัสดุ เช่น ทองเหลือง เหล็กชุบ หรือสเตนเลสครับ
โดยทั่วไปแล้ว จำนวนบานพับที่ใช้มักอยู่ในช่วง 3-5 ตัวต่อประตูหนึ่งบาน สำหรับบานประตูที่ทำจากไม้อัด อาจใช้บานพับเพียง 3 ตัวก็เพียงพอครับ ในขณะที่บานประตูที่ทำจากไม้จริงหรือบานประตูติดกระจกซึ่งมีน้ำหนักค่อนข้างมาก อาจต้องใช้บานพับอย่างน้อย 4-5 ตัวครับ เพื่อให้เพียงพอในการรับน้ำหนักและป้องกันปัญหาประตูทรุดในภายหลังครับ ส่วนขนาดของบานพับประตูจะบอกเป็นความกว้างยาวโดยรวมของตัวแผ่นบานพับขณะที่กางออก โดยมีหน่วยเป็นนิ้ว และระบุถึงความหนาของแผ่นโลหะที่ใช้โดยมีหน่วยเป็นมิลลิเมตรครับ บานพับประตู ที่ใช้กันทั่วไปตามบ้านมักมีขนาดอยู่ในช่วง 4" x 3" ถึง 5" x 4" โดยมีความหนาของแผ่นโลหะอยู่ในช่วง 2-3 มิลลิเมตร ทั้งนี้ การเลือกขนาดของบานพับมักขึ้นอยู่กับความหนาของกรอบบานประตู และน้ำหนักของบานประตูที่จะต้องรับครับ
ลวดลายและสีสันของบานพับ บานพับประตูในปัจจุบันมีการออกแบบลวดลายและสีสันต่างๆให้เลือกใช้มากมายครับ มีทั้งเป็นแบบสีพื้นของทองเหลืองหรือสเตนเลส หรือเป็นสีชุบหรือเคลือบลวดลายทองเหลือง ทองแดง หรืออื่นๆ ทั้งนี้ เพื่อให้เข้ากับรูปแบบและสีสันของบานประตูชนิดต่างๆครับ การเลือกบานพับในกรณีนี้ ผู้เลือกควรมีโอกาสได้ไปชมตามร้านเพื่อจะได้เห็นของจริงและเห็นข้อเปรียบเทียบได้ชัดเจน เพื่อการตัดสินใจที่ถูกต้อง แต่มีข้อที่ควรระวังก็คือ บานพับที่เคลือบสีและลวดลายต่างๆ ตามท้องตลาด โดยเฉพาะยี่ห้อที่ไม่เป็นที่รู้จักและมีราคาถูกจะมีคุณภาพของสีไม่ค่อยดี ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากคุณสมบัติของเนื้อสีเองหรือกรรมวิธีในการผสมก็ได้ครับ บานพับเหล่านี้อาจดูสวยงามในตอนแรก แต่พอใช้งานไปสักระยะหนึ่งสีที่เคลือบไว้อาจจะแตกหรือหลุดออกมาเป็นแผ่นๆ ทำให้เกิดรอยด่าง ดูไม่สวยงามได้ครับ
ตำแหน่งการติดตั้งบานพับ ตำแหน่งในการติดตั้งบานพับเข้ากับประตูและวงกบมีผลต่อการใช้งานและการรับน้ำหนักโดยตรงครับ ประตู 2 บานที่ติดตั้งบานพับชนิดเดียวกัน จำนวนเท่ากันแต่วางตำแหน่งต่างกัน สามารถให้ผลการใช้งานที่แตกต่างกันได้อย่างมากครับ เนื่องจากบานพับแต่ละตัวที่ติดตั้งไป มิได้ทำหน้าที่เพียงรับน้ำหนักของบานประตูในแนวดิ่งเท่านั้น แต่บานพับแต่ละตัวยังต้องออกแรงยึดประตูในแนวระดับด้วย เพื่อไม่ให้บานประตูฉีกหลุดออกมาจากวงกบได้ครับ ซึ่งแรงกระทำในลักษณะนี้มีศัพท์เฉพาะในทางการคำนวณ เรียกว่าโมเมนต์ ( moment ) ในการคำนวณแรงดังกล่าวจะมีการนำระยะห่างของจุดที่รับแรงซึ่งก็คือ จุดที่ติดตั้งบานพับเข้ามาคำนวณด้วยครับ
|