หลักการรับประทานยาในแต่ละช่วงเวลา

ยาก่อนอาหาร โดยทั่วไปควรรับประทานก่อนอาหารตอนท้องว่างอย่างน้อย 30 ถึง 60 นาที เพื่อให้ยาถูกดูดซึมได้ดีและมีประสิทธิภาพในการรักษา ถ้ารับประทานพร้อมอาหารหรือหลังอาหาร ยาอาจดูดซึมได้น้อยลง อาจทำให้ผลการรักษาน้อยลง ตัวอย่างยาก่อนอาหาร เช่น ยาปฏิชีวนะ (ยาฆ่าเชื้อ) กลุ่มเพนนิซิลลิน คลอกซาซิลลิน ไดคลอกซาซิลลิน  ยาโรคหัวใจไอโซซอร์ไบด์ไดไนเตรต เป็นต้น

หากลืมรับประทานยาในช่วงดังกล่าวก็ให้รับประทานเมื่ออาหารมื้อนั้นผ่านไปแล้วอย่างน้อย 2 ชั่วโมง แต่หากใกล้เวลารับประทานยาในมื้อถัดไปอยู่แล้ว ให้รับประทานยาก่อนอาหารมื้อถัดไปแทนได้เลย โดยไม่ต้องเพิ่มยาเป็นสองเท่า

ยาอีกกลุ่มหนึ่งที่แนะนำให้รับประทานยาก่อนอาหารเพื่อให้ออกฤทธิ์ช่วงที่รับประทานอาหาร เช่น ยาลดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร โอมีพราโซล ( omeprazole ) ยารักษาอาการคลื่นไส้อาเจียน เป็นต้น

สำหรับยารักษาเบาหวานบางชนิดต้องรับประทานก่อนอาหาร เพื่อกระตุ้นตับอ่อน ให้หลั่งฮอร์โมนอินซูลินออกมาขณะที่ระดับน้ำตาลในเลือดสูงหลังจากกินอาหาร โดยทั่วไปแล้วยาเบาหวานรุ่นเก่ามักจะแนะนำให้กินก่อนอาหารประมาณ 30 นาที ส่วนยาเบาหวานรุ่นใหม่บางตัวสามารถกินก่อนอาหารทันทีได้ ขึ้นกับความเร็วในการกระตุ้นตับอ่อนของยาแต่ละตัว สำหรับยาเบาหวานที่ต้องกินก่อนอาหารนี้จำเป็นต้องรับประทานอาหารหลังกินยาเสมอ เพราะถ้าไม่กินอาหารฮอร์โมนอินซูลินที่ถูกกระตุ้นให้หลั่งออกมาจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่าระดับปกติ จนอาจเกิดอาการน้ำตาลในเลือดต่ำได้ และหากลืมกินยาเบาหวานกลุ่มนี้ต้องระวังให้มาก เพราะถ้ากินยาหลังอาหารแทน ยาจะออกฤทธิ์ในช่วงที่ระดับน้ำตาลในเลือดลดต่ำลงไปแล้ว จึงอาจทำให้ระดับน้ำตาลต่ำลงไปมากกว่าเดิม มีโอกาสเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดจะต่ำได้มาก อาจเว้นยาที่ลืมกินไปโดยไม่ต้องทานเพิ่มเป็นสองเท่า

ยาหลังอาหาร-ยาหลังอาหารทันทีหรือพร้อมอาหาร ยาที่ไม่มีปฏิกิริยากับอาหาร สามารถรับประทานก่อนหรือหลังอาหารก็ได้ แต่นิยมให้รับประทานหลังอาหาร เพื่อจะได้กินยาเป็นเวลาและไม่ลืมกินยา โดยทั่วไปควรรับประทานยาหลังจากรับประทานอาหารเสร็จแล้วประมาณ 15 นาที ถ้าลืมสามารถรับประทานยาได้ทันทีที่นึกได้ แล้วกินยามื้อต่อไปตามเวลาปกติแต่ถ้านึกขึ้นได้เมื่อใกล้มื้ออาหารถัดไปให้ข้ามมื้อที่ลืมไปเลยแล้วกินยาตามปกติไม่ควรเพิ่มการกินยาเป็นสองเท่า

ยากลุ่มที่แนะนำให้รับประทานหลังอาหารทันทีหรือพร้อมอาหารมักเป็นยาที่มีความเป็นกรด หรือมีโอกาสระคายเคืองเยื่อบุทางเดินอาหาร หรือทานแล้วอาจคลื่นไส้ได้มาก เช่น ยาแก้ปวดลดอักเสบของกล้ามเนื้อ ยาแอสไพริน ยาด็อกซีไซคลิน เป็นต้น การรับประทานหลังอาหารทันทีหรือพร้อมอาหารแล้วดื่มน้ำตามมากๆ จะช่วยเจือจางยาทำให้ผลระคายเคืองกระเพาะอาหารน้อยลง

ยาก่อนนอน  ควรรับประทานยาก่อนเข้านอนตอนกลางคืนประมาณ 15-30 นาที ส่วนใหญ่ยากลุ่มนี้เป็นยาช่วยทำให้นอนหลับ หรืออาจเป็นยาที่มีผลข้างเคียงคือทำให้ง่วงนอนหรือวิงเวียนศีรษะมาก การรับประทานก่อนนอนจะช่วยลดอาการเหล่านี้ได้ ยาลดไขมันในเลือดบางชนิดก็ให้รับประทานก่อนนอนเนื่องจากการสร้างคอเลสเตอรอลจะเกิดขึ้นมากในช่วงเวลากลางคืน

ยารับประทานเวลามีอาการ ยากลุ่มนี้มักระบุในฉลากว่ารับประทานเวลามีอาการ เช่น รับประทานทุก 4-6 ชั่วโมงเมื่อมีอาการสามารถรับประทานยาได้เลยโดยไม่ต้องคำนึงถึงมื้ออาหาร ถ้ายังมีอาการอยู่สามารถรับประทานซ้ำได้ตามจำนวนและระยะเวลาที่ระบุไว้บนฉลากและเมื่อหายแล้วสามารถหยุดยาได้เลย