อาหารแนะนำสำหรับผู้ป่วยมะเร็ง ก่อนเริ่มการรักษา
- อาหารประเภทผัก ผลไม้ เพื่อให้ร่างกายมีพลังงานสะสม
- ผลิตภัณฑ์ที่ทำจาก Whole grain
- เนื้อสัตว์หรือนมที่มีไขมันต่ำ
- งดอาหารประเภทไขมันสูง น้ำตาล เหล้า อาหารเค็มจัด
ตัวอย่างเมนูอาหารเช่น
- นมไขมันต่ำ
- ไข่ดาว ต้ม ลวก
- โจ๊กหมูสับ ใส่ไข่
- ข้าวผัดปูแครอท
- ซุป ชนิดต่างๆ เช่น ซุปข้าวโพด ฟักทอง เห็ด
- ผักผัด
- ผลไม้ เช่น ส้ม ชมพู่ แอปเปิล ฝรั่ง สัปปะรด
- ลูกเดือย ถั่วเขียวต้ม
- แซนวิช หรือแครกเกอร์
- ไอศกรีมเชอเบท
.....................................................................................................................................................
อาหารแนะนำสำหรับผู้ป่วยมะเร็ง ขณะเข้ารับการรักษา
# การรักษาโดยการผ่าตัด #
หลังผ่าตัด ร่างกายจำเป็นต้องการพลังงานและโปรตีน เพื่อการหายของแผล และการฟื้นตัว ดังนั้น อาหารสำหรับผู้ป่วยผ่าตัด ในช่วง
ระยะแรก : อาหารเหลวใส เช่น ซุปใส น้ำผลไม้ อาหารเหลวข้น เช่น ซุปเห็ด ซุปข้าวโพด นม ระยะที่สอง : อาหารที่ย่อยง่ายได้แก่ อาหารอ่อน เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม ก๋วยเตี๋ยวน้ำ ระยะที่สาม : อาหารธรรมดา เช่น ขนมปัง ข้าวผัด ข้าวสวย+ ผัดผัก+ แกงจืด ผลไม้
# การรักษาโดยการฉายแสง #
ข้อแนะนำก่อนการฉายแสง
- ควรรับประทานอาหารก่อนอย่างน้อย 1 ชั่วโมง และไม่ให้ท้องว่าง
- รับประทานครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง
- รับประทานอาหารรสไม่จัด
การฉายแสงจะเกิดผลข้างเคียงที่สัมพันธ์กับภาวะโภชนาการ ได้แก่
บริเวณของร่างกายที่ได้รับการรักษา |
ผลข้างเคียงที่สัมพันธ์กับภาวะโภชนาการ |
สมอง. ไขสันหลัง |
คลื่นไส้ อาเจียน |
ลิ้น กล่องเสียง ทอนซิล ต่อมรับรส ช่องจมูก คอ |
เกิดแผลในปาก กลืนลำบาก การรับรสเปลี่ยน เจ็บคอ ปากแห้ง น้ำลายเหนียว |
ปอด หลอดอาหาร เต้านม |
กลืนลำบาก แสบร้อนบริเวณหน้าอก |
ลำไส้เล็ก ต่อมลูกหมาก ปากมดลูก มดลูก ทวารหนัก ตับอ่อน |
ความอยากอาหารลดลง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย |
อาหารที่แนะนำ เมื่อได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสี
- รับประทานอาหารครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง
- รับประทานอาหารรสไม่จัด
- กรณีกลืนอาหารลำบากรับประทานอาหารอ่อนๆ เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม ซุปข้น
- ขนมหวาน เช่น กล้วยบวดชี เผือกต้มน้ำตาล ถั่วเขียวต้มน้ำตาล
- แครกเกอร์
- ผลไม้ หรือน้ำผลไม้
- กรณีที่น้ำลายเหนียว แนะนำให้บ้วนปากด้วยน้ำเกลือก่อนรับประทานอาหาร จะช่วยให้การรับประทานอาหารดีขึ้น
- กรณีที่มีอาการปวดแสบ ท้องเสีย หรือคลื่นไส้ อย่างมาก ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ และควรงดอาหารที่มีกากใยสูงในช่วงแรกที่มีอาการท้องเสีย
# การรักษาด้วยยาเคมีบำบัด #
ผลข้างเคียงของการให้ยาเคมีบำบัด ที่สัมพันธ์กับภาวะโภชนาการ และระบบการย่อย ได้แก่
- ความอยากอาหารลดลง
- การรับรส และกลิ่นอาหารเปลี่ยนไป
- เกิดแผลในช่องปาก
- คลื่นไส้ / อาเจียน
- น้ำหนักเปลี่ยนแปลง
- อาการอ่อนเพลีย
- การติดเชื้อ จากเม็ดเลือดขาวต่ำ
อาหารที่แนะนำเมื่อได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด
- อาหาร ที่ให้พลังงานและโปรตีนสูงในช่วงระหว่างการให้ยา เช่น ซุปใสมันฝรั่ง โจ๊กหมูใส่ไข่ นม เนื้อสัตว์ไขมันต่ำ ธัญพืชชนิดต่างๆ เช่นขนมปังโอลวีท หรือขนมปังโฮลเกรนทาแยมผลไม้
- ผักลวก ผัดผัก
- สลัดไก่ + ไข่ น้ำแอปเปิล (ผักที่นำมาปรุง ต้องล้างผ่านน้ำก๊อกนานๆ อย่างน้อย 2-3 นาที
- ผลไม้สดที่ผ่านการล้าง
- อาหารที่ปรุงร้อนๆ
อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง
- เนื้อย่างสุกๆดิบๆ ปลาที่มีกลิ่นคาว ไส้กรอกชนิดต่างๆ เบคอน
- เนื้อปลารมควัน
- ชีส เนย โยเกริต มายองเนส
- ผัก ผลไม้สดที่ไม่ได้ล้าง
- เมล็ดถั่วที่มีเชื้อรา เช่น ถั่วลิสงป่นที่เก็บไว้นาน
- นมที่ไม่ได้ผ่านการฆ่าเชื้อ
- อาหารที่มีกลิ่นเครื่องเทศฉุนมากๆ
อาหารแนะนำเมื่อเกิดผลข้างเคียงจากการให้ยา
- การรับรสและกลิ่นอาหารเปลี่ยน สามารถที่จะใช้สมุนไพร น้ำมะนาว มิ้น ช่วยในการรับรส การรับประทานผลไม้แช่เย็น ดื่มน้ำผลไม้เช่น น้ำมะนาวโซดา น้ำสตอเบอรีมะนาวปั่น
- ความอยากอาหารลดลง รับประทานอาหารครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง และต้องให้พลังงานและโปรตีนสูง เช่น นมอุ่นๆ ซุปเห็ดข้น ขนมปังผสมธัญพืชทาแยมผลไม้ หรือเนยถั่ว โจ๊กหมูสับใสไข่ มันฝรั่งอบ ถั่วเขียว หรือลูกเดือยต้มน้ำตาล ไอศกรีมเชอเบท
- ท้องผูก รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังผสมธัญพืช ผลไม้สด เช่น กล้วยน้ำว้า แอปเปิล ส้ม ผลไม้แห้ง เช่นลูกพรุนแห้ง สลัดผลไม้น้ำใส ดื่มน้ำมากๆ หรือน้ำผลไม้
- ท้อง เสีย ต้องหลีกเลี่ยงอาหารที่มีกากใยสูง และหลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง เช่นอาหารทอดต่างๆ ดื่มน้ำหรืออาหารที่มีโซเดียมสูง เช่น เกลือแร่ ซุปเห็ดข้น แครกเกอร์ ดื่มน้ำหรืออาหารที่มีโปรแตสเซียมสูง เช่น น้ำเกลือแร่ มันฝรั่งอบ กล้วยหอม รับประทานผักที่มีกากใยอาหารต่ำ เช่น หน่อไม้ฝรั่งผัด มันฝรั่งอบ หรือซุปมันฝรั่ง เมื่ออาการดีขึ้น ค่อยๆเริ่มรับประทานอาหารที่มีใยอาหาร
- แผลในปาก หลีกเลี่ยงอาหารเค็มจัด เช่นปลาเค็ม เนื้อเค็ม หรือน้ำผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว เช่น น้ำมะนาว น้ำส้ม อาหารแนะนำ อาหารอ่อน เช่นโจ๊กหมูสับใส่ไข่ มักกะโรนี นม ซุปฟักทอง ซีเรียลใส่นมเย็น ผักต้มสุก น้ำผลไม้ที่ไม่เปรี้ยว เช่น น้ำแอปเปิล ชา ไอศกรีมเชอเบท
- คลื่น ไส้ อาเจียน แนะนำให้รับประทานอาหารครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง เช่น แบ่งมื้ออาหารเป็น 5-6 มื้อ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีกลิ่นฉุน อาหารที่มีรสหวานจัด อาหารทอดมันๆ รับประทานอาหารที่เย็นแทนอาหารร้อน หรือเผ็ดจัด อาหารแห้งๆ เช่น แครกเกอร์ ขนมปังปิ้ง อาหารแนะนำ เช่น ข้าวสวยต้ม นมไขมันต่ำ โจ๊กหมูสับใส่ไข่อุ่นๆ แครกเกอร์ ขนมปังปิ้ง มันฝรั่งอบ น้ำผลไม้เย็นๆ ไอศกรีมเชอเบท
- เม็ดเลือด ขาวในเลือดต่ำ อาหารแนะนำอาหารที่มีแบคทีเรียต่ำ โดยก่อนการเตรียม หรือปรุงอาหาร ต้องล้างมือให้สะอาดทุกครั้ง และภาชนะที่ใช้ต้องสะอาด อาหารที่เตรียม เช่น ผักสด แช่น้ำและล้างผ่านน้ำอย่างน้อย 2- 3 นาที การปรุงอาหารปรุงให้สุก
|